Musée en plein air - Sart Tilman

48 geëmailleerde lavategels op een betonnen sokkel
305 x 345 cm (elke muur)
1985
Collectie van de Fédération Wallonie-Bruxelles

Album en blauw wordt gepresenteerd als een wijd open geplooide dubbele pagina, waarbij elk bladzijde met 24 gehistoriseerde tegels is geïllustreerd en verwijst zo naar de initiële opleiding van de kunstenaar als boekillustrator. De titel bevestigt de metafoor van het boek en beschrijft letterlijk de kleuren in het werk: wit (album in het Latijn) en blauw. Het gebruik van deze traditionele kleuren is niet zozeer een technische optie dan wel het resultaat van een bewuste keuze, m.n. een toespeling op populaire keramiek, Delfts blauw of Portugese azulejo’s.

In de 48 afbeeldingen herkennen we vormen en thema’s die de schilder al meer dan 50 jaar verkent: aardse krachten en plantaardige motieven in de vorm van kronkelige spiralen enerzijds, naïeve afbeeldingen van een legendarisch Wallonië (leeuw van Waterloo, Gilles de Binche) anderzijds. Het album lijkt een model voor een kinderboek.

Parallel aan de symmetrische opstelling van de twee bladzijden ontvouwen zich binnen het werk talrijke “spiegelbeelden”. De spiegel verwees tijdens de middeleeuwen naar een soort encyclopedie die de wereld of zelfs de idealen van de lezer weerspiegelde. Maar net als in een fabel eindigt het “verhaal” ook hier met een moraal. Rechtsonder verschijnt een memento mori in de vorm van een schedel: aan één ieder die dit boek leest, gedenk dat je zal sterven.

Op één van de tegels staat het werk zelf tweemaal getiteld en gesigneerd afgebeeld – alsof de dubbele pagina van de betonnen opstelling herhaald wordt: eenmaal leesbaar en eenmaal gespiegeld. Ergens anders zien we een gezicht op een atelier en een schildersezel waarvan het motief elders weer terugkomt. Alechinsky zelf bezit de bijzondere gave vlot links- en rechtshandig te zijn: op éénzelfde moment pent zijn linkerhand feilloos de tekst van zijn rechter in spiegelbeeld neer.

De ritmische beeldtaal vibreert van de ene tegel naar de andere alsof ze interageren. Zo nodigt Album en blauw de kijker uit om zijn eigen verhaal te laten resoneren, zoals het werk dat van de kunstenaar illustreert: een souveniralbum, een imaginaire encyclopedie, een legende of fabel …

De kunstenaar legt de bladzijden van zijn boek open voor de ramen van de bibliotheek van de Faculteit Rechtsgeleerdheid. Het Album als beeld voor alle boeken. De mijmerende student die even door de betoverend blauw-witte iconen afgeleid is, zal zichzelf erop betrappen, naar Alechinsky’s Album te zitten staren …

Pierre Alechinsky

Bruxelles, 1927

Après ses études d’illustration et de typographie à l’Ecole nationale supérieure des Arts visuels (La Cambre, Bruxelles), Alechinsky devient rapidement l’un des acteurs les plus importants du monde artistique belge. Proche de la Jeune Peinture Belge, il fonde avec Olivier Strebelle les Ateliers du Marais (1949), où se croisent aussi Serge Vandercam, Jean Raine, Luc de Heusch…

C’est la même année qu’il rentre en contact avec Christian Dotremont et s’investit dans le mouvement Cobra, dont il reste aujourd’hui le principal continuateur spirituel (spontanéité technique, liberté d’expression face au débat figuration-abstraction, goût des arts populaires…).

Il s’initie encore à la gravure chez Hayter à Paris et surtout à la pratique de la calligraphie japonaise, à laquelle il consacre un film dès 1952. Installé à Bougival et à New York, Alechinsky est aussi un écrivain plein d’humour, proche de l’esprit surréaliste et caustique du Daily Bul (La Louvière). On lui doit de nombreuses oeuvres en collaboration, entre autres avec Walasse Ting, Appel et Dotremont; il a signé avec celui-ci une création en espace public, Sept écritures, pour le métro bruxellois (1976).

Yves Randaxhe